Rozwój krajowej infrastruktury badawczej ACTRIS (Aerosols, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure) jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021‑2027 (FENG, Priorytet 2.4).

Projekt ACTRIS – PL Infrastruktura do badania aerozoli, chmur i gazów śladowych ACTRIS-PL 2, zgodnie z ideą funkcjonowania infrastruktury ACTRIS w Polsce, wspiera badania nad jakością powietrza, zmianami klimatu, zdrowiem publicznym oraz transformacją energetyczną. Infrastruktura obejmuje zarówno stacje stacjonarne, laboratoria, jak i platformy mobilne oraz systemy informatyczne wspierające przetwarzanie i udostępnianie danych w czasie rzeczywistym.

Zakres działań

1. Rozbudowa i doposażenie 6 platform obserwacyjnych i eksploracyjnych (we Wrocławiu, Belsku, Zabrzu, Sosnowcu, Rzecinie, Raciborzu) nowoczesną infrastrukturę badawczą do pomiarów aerozoli i chmur z wykorzystaniem technik teledetekcyjnych (remote sensing), a także do pomiarów aerozoli metodą in situ, wraz z analizą ich składu chemicznego.
2. Rozbudowa Centrum Danych ACTRIS w WCSS.
3. Rozwój kompetencji kadry w zakresie komercjalizacji badań, zarządzania danymi, analiz z wykorzystaniem nowych technologii AI.

Cele projektu

ACTRIS-PL 2 wzmacnia pozycję Polski w europejskiej przestrzeni badawczej i stanowi jedno z kluczowych narzędzi w realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu, Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (m.in. KIS 10) oraz nowej Dyrektywy UE 2024/2881 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (AAQD). Dzięki rozbudowanej infrastrukturze badawczej oraz współpracy z WCSS, dane gromadzone w ramach projektu będą dostępne online dla użytkowników niemal w czasie rzeczywistym.

Projekt ma na celu przede wszystkim:

• rozwój i integrację infrastruktury ACTRIS w Polsce z europejską siecią ACTRIS,
• dostarczanie wysokiej jakości danych środowiskowych o zmienności czasowej i przestrzennej aerozoli, chmur i gazów śladowych,
• rozwój badań nad wpływem krótkotrwałych składników atmosfery na klimat, zdrowie i funkcjonowanie ekosystemów,
• wspieranie samorządów, sektora publicznego i biznesu w podejmowaniu decyzji środowiskowych (DSS),
• zwiększenie dostępu do nowoczesnych narzędzi analitycznych i predykcyjnych dla nauki, administracji i przemysłu.

Grupy docelowe

Projekt jest skierowany do przedstawicieli środowiska naukowego, administracji publicznej, przedsiębiorców/SME, sektora zdrowia, a poprzez otwarty dostęp do danych będzie służył ogółowi społeczeństwa.

Partnerzy konsorcjum

Konsorcjum ACTRIS-PL 2 tworzą wiodące polskie jednostki naukowe:

• Uniwersytet Wrocławski (UWr, Lider Konsorcjum),
• Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk (IGF PAN),
• Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk (IPIŚ PAN),
• Uniwersytet Śląski w Katowicach (UŚ),
• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (UPP),
• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB (IMGW-PIB),
• Politechnika Wrocławska – Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe (WCSS).

WCSS w ramach projektu realizuje zadania związane z gromadzeniem i przetwarzaniem danych na poziomie krajowym. Dodatkowo zapewnione zostaną mechanizmy integracji z infrastrukturą obliczeniową HPC dostępną w WCSS na potrzeby wykorzystania danych pomiarowych do symulacji wielko i wieloskalowych.